Laat het los: hoe perfectionisme je saboteert bij het afvallen

Hoe saboteert perfectionisme je doelen?

Met die vraag begon ik aan dit blog. Voor veel mensen met perfectionisme speelt dit op meerdere vlakken in hun leven, ook bij het afvallen. En dat kan lastig zijn, omdat perfectionisme verandering in de weg staat.

Een perfectionist is namelijk niet snel tevreden: het kan altijd beter, gezonder én slanker. De lat ligt zo onrealistisch hoog, dat je bij voorbaat al jezelf en je doelen saboteert. Dát kan anders.

In dit blog leg ik uit wat (ongezond) perfectionisme precies is en hoe je het bij jezelf herkent. Daarnaast geef ik een aantal tips voor hoe je perfectionisme bij het afvallen kunt tegengaan.

Is perfectionisme dan altijd ongezond of nadelig?

Misschien denk je: maar een beetje perfectionisme is toch juist goed? Je mag toch hoge eisen stellen aan jezelf en hoe je eruitziet. Je wil ook niet verslonzen. Bovendien zorgt het er in je werk voor dat je weinig fouten maakt en dat mensen je zien als een betrouwbare, harde werker. Perfectionisme is dus best een goede eigenschap!

Maar is dat ook zo? Psycholoog Marjon Bohré zegt het als volgt:

“Perfectionisme is zoiets als dit: Als ik er perfect uit zie, perfect leef, perfect werk, kan ik vermijden of beperken dat anderen kritiek hebben, me dingen verwijten of me belachelijk maken. Perfectionisme is dus extern gemotiveerd.” – Psychologie Magazine

Dat is de betekenis van perfectionistisch zijn. De vraag is dus of gezond perfectionisme überhaupt bestaat – zouden we het dan niet eerder 'gedrevenheid' noemen?

Als je op een gezonde manier aan jezelf en je doelen werkt, heb je daar geen perfectionisme voor nodig. Integendeel: je groeit meer als je níet bang bent om fouten te maken of dingen verkeerd aan te pakken. Je durft te experimenteren en nieuwe dingen te proberen. Je hebt lef, want je eigenwaarde hangt niet aan een perfectionistisch draadje.

Ik denk dat je daardoor meer plezier haalt uit waar je mee bezig bent en dat je er beter door presteert.

Marjon Bohré maakt ook een ander punt: het beste uit jezelf halen is intern gemotiveerd. Je wil bijvoorbeeld afvallen en sporten omdat het goed is voor je gezondheid, omdat je je lekker wilt voelen in je lichaam en goed voor jezelf wil zorgen. En níet omdat je jezelf niet goed genoeg vindt. Dat is een heel andere insteek.

Perfectionisme en afvallen

Perfectionisten hebben bepaalde valkuilen, net als iedereen die heeft, als het gaat om afvallen. Je hoeft niet van elke valkuil last te hebben, maar de kans is groot dat je er een aantal herkent:

• Alles-of-niets denken: perfectionisten denken het snel verpest te hebben als ze iets lekkers of ongezonds eten. ‘Nu ik dat ijsje heb gehad, kan ik net zo goed die fles wijn opentrekken’. Je saboteert jezelf met het alles-of-niets-denken, door na één keuze te denken dat alles verloren is.
  
  
• Te streng compenseren: perfectionisten zijn vaak te streng voor zichzelf als ze een keer wat meer hebben gegeten. Misschien heb je een etentje gehad en ‘mag’ je van jezelf de volgende dag geen ontbijt nemen, of ‘moet’ je minimaal een uur sporten. Met mate eten en relaxed blijven, lukt niet goed. Je saboteert jezelf door in dieetgedrag te schieten.
  
  
• Obsessief met calorieën tellen: Waar sommige mensen beginnen met calorieën tellen als richtlijn, kan de perfectionist hier in doorschieten en zich rigide willen houden aan het caloriedoel. Dat is meestal niet vol te houden en staat genieten van eten in de weg. Of erger: een verstoorde relatie met eten ligt op de loer.
  
  
• Zwichten voor een strikt dieet: de perfectionist wil graag weten waar die aan toe is en zoekt altijd naar controle. Hij heeft behoefte aan eetregels waar hij aan kan voldoen: dan kan-ie het goed doen. Hij durft niet te vertrouwen op zijn eigen oordeel en neemt daardoor geen volledige verantwoordelijkheid voor zijn eetgedrag.
  
  

(Ongezond) perfectionisme loslaten: 4 tips

Perfectionisme staat je in de weg bij het ontwikkelen van een gezonde relatie met eten en zal je niet helpen om je slanke doelen te bereiken. Integendeel.

Probeer daarom het perfectionisme wat meer los te laten. Makkelijker gezegd dan gedaan, dat weet ik. Het is een proces, maar wel de enige manier om tevreden te zijn met jezelf én met wat je eet.

Hoe je dat doet? Coaching kan je hierbij helpen. Leer de perfectionistische stem in je hoofd herkennen en weet dat je er niet naar hoeft te luisteren. Wat zegt de perfectionist allemaal tegen je? Houd het eens een paar dagen bij.

Sta jezelf toe om fouten te maken. Misschien heb je iets te veel gegeten op die verjaardag, so what? Eten is er ook om van te genieten. Net zoals je niet slank wordt van een salade, word je ook niet zwaarder van een keer te veel eten. Pak je normale eetpatroon de volgende dag weer op. Weersta de drang om streng te compenseren, omdat je weet dat je hiermee in dieetgedrag schiet.

Maak ruimte voor lekkere dingen in je eetpatroon. Goede en slechte producten bestaan niet bij afvallen; het gaat om de grote lijnen en wat je consequent doet. Uitbannen werkt niet, want je wil nu juist balans vinden tussen genieten van eten en afvallen. Zo doen slanke mensen dat ook.

Sta vaker stil bij wat goed gaat. Vier je succes. Dat motiveert en maakt het proces een stuk leuker. Je mag best wat milder voor jezelf zijn: je doet het goed genoeg. Ga niet voor die perfecte 10, maar voor groei in kleine stapjes, dat werkt uiteindelijk het allerbeste.

Meer tips?

Wil je meer tips om te voorkomen dat je in dieetgedrag schiet? Leer perfectionisme loslaten en afvallen zonder dieet met ons gratis e-book: Download 'm hier.